کالیمبا چیست ؟

ساز کالیمبا که امروزه نوازندگی از آن را به مرور در صفحات اجتماعی و یا رسانه ها مشاهده میکنید , محبوبیت بسیاری را در بین علاقه مندان جذب کرده و آرامش طنین صدای کالیمبا , شنونده را به وجد می آورد. اکنون میخواهم شما را با تاریخچه پیشین ساز کالیمبا آشنا کنم تا شناخت بهتری نسبت به این ساز محبوب داشته باشیم.

کالیمبا یک ابزار موسیقی سنتی بود که مبدا پیدایش آن در مالاوی و زیمباوه که در منطقه آفریقا است ابداع شد. کالیمبا خانواده ای از آلات موسیقی سنتی مردم آفریقا بود و هست که آنها با استفاده از یک تخته چوبی مرغوب و تعدادی از تیغه هایی که از جنس فولاد بوده به طور مرتب و با پیروی از فرکانس تقریبی صدای نتهای اصلی موسیقی تنظیم شده روی تخته چوب بسته شده است.

تعبیر مدرن در ساز کالیمبا توسط شخصی به نام هیوترسی دراواخر دهه سال میلادی 1950 تولید و روانه بازار فروش آلات موسیقی شد و توانست به خارج از آفریقا صادر کند. در زمان ابداع ع کالیمبا به نام های دیگری از جمله امبیرا , پیانو انگشتی , چنگ انگشتی , پیانو شصت , ایکمبه و …شناخته می شد. اما زمانی که توسط هیوترسی به تولید انبوه رسیدمنجر به گسترش توزیع آن به خارج از آفریقا گردید و به نام کالیمبا”kalimba” که از پیشیان باستانی خانواده سازهای امبیرا”mbira” است نام گذاری شد.

تقریبا در اواسط سال های 1960 تا 1970 بود که به دلیل موفقیت نوازندگانی از جمله موریس وایت توماس هپفومو که باعث شدند ساز کالیمبا به همراه سازهای دیگری مانند گیتار الکتریک , کیت درام و باس  روی صحنه نواخته شود . این امر باعث شد تا بر دیدگان همه مورد توجه قرار بگیردو شناخت آن گسترده شود که در نهایت شکل فیزیکی و کاربرد های اجتماعی آن تغییر پیدا کرد.

طریقه نواختن ساز کالیمبا

کالیمبا که جزیی از خانواده سازهای تیغه ای لاملافون”lamellophone” است , با نگه داشتن این ساز در دست و ضربه زدن به تیغه های تعبیه شده روی صفحه ساز می توان آواهای موسیقی را به طور فی البداهه و سلیقه ای و یا نتهای تنطیم شده ملودی ها برای کالیمبا , به صدا در آورد . در هنگام نواختن ساز کالیمبا با زخمه و یا ضربه زدن به تیغه ها , به دلیل ارتعاش صدا تولید می شود . این ساز اغلب در مراسم های عروسی  و مذهبی و سایر مجالس سنتی استفاده میشد.

نوعی دیگر از ساز کالیمبا که در آفریقا رایج بود و اکنون هم دیده می شود , مدل های پیانوای آن است که تنها تفاوت این مدل در انداره صفحه چوب و تیغه ها است , در واقع می توان گفت از لحاظ نواختن به ساز پیانو شبیه و مانند است , در مدل های پیانو انگشتی به جای اینکه فقط از انگشت های شصت برای زخمه و ضربه ردن استفاده کنند, از تمامی اینگشتان دست همانند نواختن ساز پیانو ملودی های سنتی و بومی را اجرا میکردند.

ساختار کالیمبا

یکی از دلایلی که مخاطب شیفته ساز کالیمبا میشود اندازه کوچک و قابل حمل بودن آن است . شاید در نگاه یک مخاطب ساختن کالیمبا کاری آسان و ساده به نظر بیاید اما در واقعیت اینگونه نیست . برای تولید و ساخت کالیمبا نیازمند تجربه و آزمون و خطای بسیاری است که یکروزه به دست نمی آید. یک کالیمبای حرفه ای و ماندگار باید تمام اجزای سازنده و ابعاد آن استاندارد باشد حتی انواع چوب هایی که برای ساختن کالیمبا ممورد استفاده قرار میگیرد, باید از لحاظ مقاومت و سازگاری با شرایط آب و هوا امتحان خود را پس بدهد.به طور کلی اجزای سازنده کالیمبا به شرح زیر است:  

چوب مخصوص ساخت ادوات موسیقی

تیغه های استیل و آبکاری شده

پل چوبی

خرک

گیره نگهدارنده تیغه